آتشکده اسپاخو از بناهای دوره ساسانیان

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد، این بنا در 100 کیلومتری غرب شهر بجنورد و در مجاورت روستای اسپاخو قرار دارد.

این بنای سنگی با قدمت بیش از 2 هزار و 500 سال، از آثار ملی کشور محسوب می شود و اهمیت ویژه ای در مطالعات باستان شناسی دارد.

این بنا در کنار جاده آسیایی قرار گرفته است و به علت موقعیت جغرافیایی که دارد گردشگران زیادی را جذب می کند.

مردم محلی این آتشکده را با نام کلیسا می‌شناسند اما تاکنون هیچ گونه شواهدی مبنی بر حضور مسیحیان در این منطقه پیدا نشده است و از طرف دیگر شکل دایره‌ای محراب، آتشدان و سوراخ‌های درون سقف گنبد که روزنه‌هایی برای خروج دود است، نشان می‌دهد که این جایگاه آتشکده‌ای است که زرتشتیان باستان آن را بنا کرده‌اند.

واژه اسپاخو برگرفته از واژه «هسپ» یا «اسپ» می‌باشد که واژه‌ای پهلوی است و در گذر زمان دگرگون شده و به صورت «اسب» درآمده است و آن گونه که برمی‌آید در این منطقه در گذشته اسب پرورش می‌دادند.

معبد اسپاخو روی تپه ای در جنوبی ترین بخش بافت مسکونی روستای اسپاخو قرار دارد .

در گذشته چشمه های زیادی در اطارف این روستاوجود داشت و وسعت باغ ها و مزارع کشاورزی نیز بیشتر بود اما هم اکنون بخش وسیعی از زمین های پایین دست روستای اسپاخو ، خشک و بی حاصل شده و تنها اطراف روستا را باغ های میوه محصور کرده است.

معماری بنا الگو گرفته از ترکیب گنبد و ایوان است که سابقه کهنی در معماری بناهای دوران تاریخی و اسلامی دارد.

مصالح عمده ساخت بنای سنگی اسپاخو سنگ و ساروج است و از تیرهای چوبی کوچک نیز در بخش هایی از آن استفاده شده است و در مجموع ترکیب ساختاری بنا را می توان به بخش های گنبد، تالار و ایوان تقسیم کرد.

فضای داخلی بخش تالار که با سقف گنبدی پوشیده شده مربع شکل و دارای 3 ورودی از اضلاع شمالی، جنوبی و شرقی است. ورودی های شمالی و جنوبی تالار همان ورودی های خارجی بنا و ورودی های شرقی، ارتباط دهنده فضای تالار با ایوان بنا است.

از مهم ترین نکات با اهمیت در تزئین ایوان، وجود 2 پنجره کور در نمای شمالی و جنوبی ایوان است که نمونه های این نوع پنجره های کور با نمونه هایی از بناهای معماری دوران هخامنشی، از جمله بنای کعبه زرتشت در نقش رستم در پاسارگاد قابل مقایسه است.

عناصر معماری بنای اسپاخو ترکیبی از سبک های معماری بناهای مذهبی و حکومتی دوران تاریخی ایران با تأکید بر دوران ساسانی است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و کاربرد مذهبی آن، اهمیت خاصی در مطالعات باستان شناسی دوران تاریخی منطقه دارد.

بنای اسپاخو در سال 1345 توسط یک تیم باستان شناسی شناسایی و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

انتهای پیام/آ