آیا زمان توسعه روابط ایران و هند فرا رسیده است؟

* هند برای تأمین بلندمدت انرژی خود به ایران می‌نگرد

روابط ایران و هند که در طول قرن‌ها همواره با تعاملات هدفمند همراه بوده است، در عصر قدرت‌های منطقه‌ای هم مجال و فرصت مناسبی برای دو کشور مهیا شده تا بتوانند به روابط خود عمق و معنای بیشتری ببخشند. چنانچه شرایط امروز نظام بین‌‏الملل به‌گونه‏‌ای است که توسعه و بقای کشورهای واقع در هر منطقه، به میزان همکاری، مشارکت و همگرایی آنها بستگی دارد. از سوی دیگر سطح و کیفیت همکاری‌ها نیز با ویژگی‌های جغرافیایی، ژئوپلیتیک و ظرفیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورهای واقع در هر بلوک ارتباط مستقیم دارد. در این میان تهران و دهلی‌نو به‌عنوان دو کشور تأثیرگذار و قدرتمند آسیایی، دارای اشتراکات و روابط تاریخی و فرهنگی بسیاری هستند که دو کشور را همواره به گسترش ارتباطات تشویق کرده است. 

تهران و دهلی‌نو از گذشته‌های بسیار دور تا به امروز فرازونشیب‌های زیادی را در روابط بین خود پشت‌سر گذاشته‌اند. آنها از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و نیز در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای دارای دیدگاه‌های مشترک و بسیار نزدیکی هستند. هند، که نیاز روزافزونش به انرژی بر کسی پوشیده نیست، برای تأمین بلندمدت انرژی خود به ایران در نقش بهترین و مهم‌ترین تأمین‌کننده انرژی می‌نگرد. ایران نیز قدرتمند شدن هند را در راستای سیاست دنیای چندقطبی و مخالفت با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا می‌داند و آن را در چهارچوب منافع ملی خود ارزیابی می‌کند.

افزون بر آن هند با جمعیتی بیش از یک میلیارد و دویست میلیون نفر و وسعت سرزمینی به اندازه بیش از دو برابر ایران با یک دهه رشد اقتصادی 8 درصدی و عضویت در باشگاه هسته‌ای دارای توانایی بالایی در تأثیرگذاری منطقه‌ای و حتی جهانی است. این کشور دارای مؤلفه‌های اصلی قدرت یعنی وسعت، جمعیت و قدرت نظامی است و رشد سریع اقتصادی آن، هند را به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان در آینده نزدیک تبدیل خواهد کرد. از این لحاظ تقویت روابط اقتصادی ایران و هند به نفع منافع دو کشور است و می‌تواند نقش مهمی در ثبات و امنیت منطقه داشته باشد. اما در ‌این میان، موضوعات چالش‌برانگیزی نیز در روابط ایران و هند وجود دارد؛ موقعیت خاص ایران در صحنه بین‌المللی و رقابت استراتژیک ایران و آمریکا باعث حساسیت قدرت‌های غربی و به‌ویژه آمریکا به نزدیکی روابط ایران و هند شده است. به‌طوری‌که ایالات متحده آمریکا بارها از هند خواسته است تا مناسبات خود را با ایران در حوزه‌های استراتژیک مثل انرژی و تسلیحات محدود کند، اما موافقت‌نامه‌هایی که در سال‌های اخیر در سطح وسیعی به شکل دوجانبه میان کشورهای هند و ایران به امضا رسید، نشان می‌دهد که هند برای ایجاد ارتباطی مستحکم با ایران سعی بر این دارد که خود را از مسایل ارتباطی میان ایران و برخی کشورها دور نگه داشته و در راستای روابط گسترده‌تر و دوستانه با ایران تلاش نماید.

* ارزش دلاری صادرات ایران به هند در سال 94 به دو میلیارد و 297 میلیون دلار رسید 

با نگاهی به آمارهای رسمی گمرک ایران می‌توان مشاهده کرد که ارزش دلاری صادرات ایران به هند در طول دهه گذشته با روندی صعودی از 836 میلیون دلار در سال 85 به دو میلیارد و 297 میلیون دلار در سال 94 رسیده است، ارزش واردات ایران از هند نیز در این یک دهه افزایشی قابل توجه داشته و از یک میلیارد و 439 میلیون دلار در سال 85 به دو میلیارد و 33 میلیون دلار در سال 91 و سپس به میزان چهار میلیارد و 275 میلیون دلار در سال 92 رسیده است. البته میزان واردات ایران از هند در سال 93 نسبت به سال 92 کاهش یافته و به میزانی معادل سه میلیارد و 782 میلیون دلار رسیده است. در سال 94 نیز این کاهش ادامه یافته و میزان کل واردات ایران از هند در 11 ماهه این سال به میزانی معادل دو میلیارد و 74 میلیون دلار رسیده است.

در سال 94 پنج قلم عمده صادرشده از ایران به هند فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی است و پنج کالای عمده وارداتی ایران از هند عبارتند از: برنج، محصولات تخت نوردشده از فولاد، کنجاله و سایر آخال‌های جامد، سنگ آهن و چای سیاه. با توجه به این کارنامه مبادله تجاری دو کشور با هم باید دید در آینده همکاری‌های دو کشور چه تغییراتی خواهد کرد.

*در دوران تحریم، هند روابط تجاری خود با تهران را قطع نکرد

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران در  نشست تجاری با کشور هند که اخیرا در تهران برگزار شد، درباره اهمیت رابطه تهران و دهلی‌نو اظهار داشت: در دوران تحریم، هند جزو کشورهایی بود که روابط تجاری و اقتصادی خود را با ایران قطع نکرد و قبل از برداشته شدن تحریم‌ها و با توجه به توانایی‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی قابل توجه در این راستا گام‌هایی برداشته و همکاری‌های خود را با ایران ادامه داده است.

وی با اشاره به لغو تحریم‌ها ادامه داد که دوران جدیدی که پس از رفع تحریم‌ها آغاز شده، زمینه را بیش از  پیش برای افزایش روابط تجاری بین دو کشور فراهم ساخته اما نباید برای توسعه و تحکیم روابط فقط به تجارت کوتاه مدت و مبادله کالا بسنده کرد.

* با لغو تحریم‌ها افق های جدیدی در توسعه تجاری بین ایران و هند رقم خواهد خورد

دیلیپ پریمال رئیس اتاق بازرگانی هند نیز در خصوص گسترش رابط ایران و هند می گوید با توجه به برداشته شدن تحریم‌ها و گسترش روابط ایران و هند، افق‌های جدیدی در توسعه تجاری بین دو کشور رقم خواهد خورد.

وی با اشاره به آغاز کار تجارت بازرگانان هندی و تشکیل اتاق بازرگانی این کشور در سال 1907، خاطرنشان می‌کند: اتاق بازرگانی هند درصدد است روابط تجاری خود را تمامی کشورهای جهان از جمله ایران داشته باشد.

به گفته وی اتاق و هیئت تجاری هندوستان آمادگی همکاری در بخش های تولید انواع کیف و چمدان، لجستیک، تجهیزات و محصولات کشاورزی، انواع ساعت، لوازم آشپزخانه، صنایع نساجی، دارویی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی، لوازم بهداشتی و آرایشی با فعالان اقتصادی البرز را دارد.

*دوران پساتحریم فرصت بی نظیری برای توسعه روابط ایران و هند است